Nhận thức và kết quả bước đầu thực hiện QĐ217/TW,QĐ218/TW

Để thực hiện tốt, có hiệu quả nhiệm vụ giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị xã hội theo QĐ 217-QĐ/TW,và thực hiện nhiệm vụ Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các đoàn thể chính trị xã hội và nhân dân tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền theo QĐ218/TW quyết định của Bộ chính trị. Đây là một nhiệm vụ trọng tâm của các cấp Mặt trận Tổ quốc Việt Nam hiện nay. Theo tôi để thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ trên thì cán bộ Mặt trận các cấp trong tỉnh cần nhận thức và nắm vững mối quan hệ biện chứng giữa công tác xây dựng Đảng, xây dựng Chính quyền với công tác giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam như sau:

. Về công tác Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tham gia xây dựng Đảng, xây dựng Chính quyền với nhiều nội dung, nhiệm vụ cơ bản như:

1. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tham gia xây dựng Đảng với hai chủ thể:

- Góp ý với tổ chức Đảng qua các nội dung:

+ Góp ý các dự thảo nghị quyết, chỉ thị, quyết định, quy chế, quy định, kết luận… (sau đây gọi chung là quy định) của Đảng có liên quan trực tiếp đến quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân, chức năng, nhiệm vụ của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các đoàn thể chính trị - xã hội; dự thảo báo cáo chính trị của cấp ủy, tổ chức đảng trước mỗi kỳ đại hội.

+ Việc thực hiện nghị quyết, chỉ thị của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan đảng, cấp ủy, tổ chức đảng.

+ Mối quan hệ giữa cấp ủy, tổ chức đảng và đảng viên với nhân dân.

- Góp ý với đảng viên qua các nội dung::

+ Việc thực hiện các quy định của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.

+ Về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống và vai trò tiền phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu cấp ủy, tổ chức đảng; mối quan hệ giữa đảng viên và nhân dân.

2. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tham gia xây dựng Chính quyền  với các nội dung:

+ Tham gia công tác bầu cử;

+ Tham gia xây dựng pháp luật, tuyên truyền, phổ biến pháp luật;

+ Tiếp công dân, xử lý đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân;

+ Tổ chức hoạt động Ban Thanh tra Nhân dân;

+ Tham gia thực hiện Quy chế Dân chủ ở cơ sở;

+ Tham gia phòng, chống tham những, lãng phí…

Đó là những nội dung, nhiệm vụ mà Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp phải thực hiện và phối hợp thực hiện trong thực hiện nhiệm vụ tham gia xây dựng Đảng, xây dựng Chính quyền.

Thực tế, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp đã thực hiện nhiệm vụ tham gia xây dựng Đảng, xây dựng Chính quyền trước khi Bộ Chính trị ban hành Quyết định 218-QĐ/TW về việc “Ban hành quy định về việc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các đoàn thể chính trị - xã hội và nhân dân tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng Chính quyền”. Tuy nhiên, trước đây nhiệm vụ Mặt trận Tổ quốc tham gia xây dựng Đảng, xây dựng Chính quyền được nêu trong các văn kiện của Đảng chưa được thể chế hóa. Vì vậy, việc tham gia xây dựng Đảng, xây dựng Chính quyền - nhất là góp ý xây dựng Đảng, xây dựng Chính quyền còn nhiều hạn chế, vướng trong thực hiện, hiệu quả không cao.

Hiện nay, công tác tham gia xây dựng Đảng, xây dựng Chính quyền của Mặt trận tổ quốc Việt Nam đã được thể chế hóa bằng Hiến pháp, Luật Mặt trận Tổ quốc Việt nam và các luật có liên quan tạo điều kiện thuận lợi cho Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các đoàn thể chính trị - xã hội và nhân dân trong tỉnh tham gia xây dựng Đảng, xây dựng Chính quyền trong hành lang pháp lý và có thực chất.

Như vây, làm thế nào để công tác góp ý xây dựng Đảng, xây dựng Chính quyền của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp có chất lượng, có chiều sâu, có hiệu quả để góp phần xây dựng Đảng, xây dựng Chính quyền trong sạch, vững mạnh? Đây là mấu chốt và trọng tâm của vấn đề xây dựng Đảng, xây dựng Chính quyền.

Tôi nhận thức và từ thực tiễn công tác để thực hiện tốt nhiệm vụ góp ý xây dựng Đảng, xây dựng Chính quyền thì Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp cần thực hiện tốt mối quan hệ biện chứng đó là:

Phải thực hiện tốt công tác giám sát và phản biện xã hội để có cơ sở góp ý xây dựng Đảng, xây dựng Chính quyền và ngược lại, muốn góp ý xây dựng Đảng, xây dựng Chính quyền thì phải thực hiện tốt công tác giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp.

Đây là mối quan hệ biện chứng và cốt lõi của vấn đề.

Xem công tác giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam là công cụ để Mặt trận Tổ quốc Việt Nam góp ý xây dựng Đảng, xây dựng Chính quyền :

Giám sát là theo dõi, phát hiện, xem xét, đánh giá, kiến nghị đối với hoạt động của cơ quan, tổ chức, đại biểu dân cử, cán bộ, công chức, viên chức trong thực hiện chính sách pháp luật.

Qua giám sát, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phát hiện việc làm tốt thì đề nghị phát huy, nhân rộng, ngược lại qua giám sát, phát hiện những việc làm chưa tốt, chưa đúng thì sẽ góp ý, kiến nghị. Qua góp ý nhằm: Bổ sung, sửa đổi chính sách, pháp luật cho phù hợp, hoặc đề nghị cơ quan, tổ chức thực hiện đúng nhiệm vụ, quyền hạn, hoặc góp ý xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức thực hiện tốt tinh thần trách nhiệm…

Còn phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các đoàn thể chính trị - xã hội là nhằm góp ý xây dựng các dự thảo văn bản quy phạm pháp luật, về quy hoạch, kế hoạch, chương trình, đề án, dự án của cơ quan Nhà nước, qua phản biện để góp phần làm cho các chính sách, pháp luật, các nội dung được phản biện đảm bảo tính đúng đắn, phù hợp, khả thi và tạo được đồng thuận xã hội.

Như vậy Tổ chức giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật hay thực hiện phản biện xã hội trong quá trình dự thảo chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước, thực chất đây cũng là quá trình góp ý xây dựng Đảng, xây dựng Chính quyền của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp.

Qua phân tích trên, chúng ta thấy tính thống nhất (biện chứng) giữa công tác giám sát và phản biện xã hội, công tác góp ý xây dựng Đảng, xây dựng Chính quyền của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Giám sát, phản biện tốt mới có cơ sở góp ý xây dựng Đảng, xây dựng Chính quyền tốt. Như vậy qua công cụ giám sát, phản biện xã hội là cơ sở phong phú để Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp góp ý xây dựng Đảng, xây dựng Chính quyền.

Khi đi vào trong thực hiện cụ thể nhiệm vụ giám sát, phản biện xã hội để tạo nguồn góp ý xây dựng Đảng, xây dựng Chính quyền thì sức mạnh nằm ở chỗ chúng ta nắm chắc và tự tin thực hiện đúng Quyết định 217-QĐ/TW, Quyết định 218-QĐ/TW và theo hướng dẫn thực hiện của Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (chúng ta theo đó mà có kế hoạch thực hiện cho phù hợp).

Về kết quả tham gia xây dựng Đảng, xây dựng Chính quyền của Mặt trận Tổ quốc tỉnh Bến Tre từ khi tiếp thu thực hiện Quyết định 217, 218/TW:

Đối với cấp ủy tỉnh:

- Đầu năm 2014, Tỉnh ủy tổ chức hội nghị triển khai, quán triệt thực hiện Quyết định 217, Quyết định 218/TW cho cán bộ chủ chốt của hệ thống chính trị từ tỉnh đến cơ sở. Sau tổ chức hội nghị triển khai cấp tỉnh, Tỉnh ủy Bến tre đã ban hành văn bản chỉ đạo Đảng đoàn Mặt trận Tổ quốc tỉnh và các đoàn thể chính trị - xã hội tập trung Lãnh đạo triển khai và tổ chức thực hiện nghiêm túc Quyết định 217, Quyết định 218/TW;

 Năm 2015 Tỉnh ủy tiếp tục ban hành 02 quy định:

+ Quy định 2242 “Quy định về trách nhiệm người đứng đầu cấp ủy, chính quyền trực tiếp đối thoại với nhân dân”.

+ Quy định 2243 “Quy định trách nhiệm cấp ủy. chính quyền các cấp tiếp thu và xử lý các ý kiến đóng góp của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội và nhân dân”.

- Đầu năm 2016, Đảng đoàn Mặt trận Tổ quốc tỉnh phối hợp Ban Dân vận Tỉnh ủy tham mưu cho Thường trực Tỉnh ủy chủ trì Hội nghị sơ kết 02 năm thực hiện Quyết định 217, 218. Qua Hội nghị sơ kết, bước đầu thực hiện Quyết định 217, 218 còn một số hạn chế. Để nâng cao hiệu quả lãnh, chỉ đạo thực hiện Quyết định 217, 218 Tỉnh ủy ban hành Chỉ thị Số 12 CT/TU ngày 24 tháng 6 năm 2016 về “Tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy đối với công tác giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội”. Tỉnh ủy rất quan tâm lãnh đạo thực hiện Quyết định 217, Quyết định 218 của Bộ chính trị.

Đối với Ủy ban Nhân dân tỉnh:

Ủy ban Nhân dân tỉnh cũng đã ban hành các văn bản chỉ đạo hệ thống Ủy ban Nhân dân, các cơ quan hành chính Nhà nước phối hợp và tạo điều kiện thuận lợi khi Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội tổ chức giám sát, phản biện xã hội. Nhìn chung việc triển khai thực hiện khá đồng bộ.

Đối với Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp:

Năm 2014: Mặt trận Tổ quốc tỉnh Bến tre tập trung cho công tác tổ chức quán triệt nội dung Quyết định 217, Quyết định 218/TW trong đội ngũ cán bộ Mặt trận từ tỉnh đến cơ sở và các tổ chức thành viên. Tổ chức tập huấn quy trình tổ chức giám sát, giúp cho đội ngũ cán bộ Mặt trận các cấp nắm vững nội dung, quy trình, kỹ năng để thực hiện công tác giám sát, phản biện xã hội. Năm 2014 Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh đã thành lập đoàn tổ chức giám sát với 02 nội dung tại 07 đơn vị (05 huyện, 02 xã):

Nội dung giám sát:

- Việc triển khai Luật Mặt trận Tổ quốc 1999;( Qua giám sát nhầm phát hiện những khó vướng, bất cập để góp ý sửa đổi bổ sung  luật MTTQ năm 1999)

- Việc thực hiện Quyết định số 80 của Thủ tướng Chính phủ về Giám sát đầu tư của cộng đồng.

- Đồng thời phối hợp Sở Lao động - Thương binh và Xã hội, các tổ chức thành viên triển khai tổng rà soát việc thực hiện chính sách ưu đãi đối với người có công.

Năm 2015

- UBMTTQ tỉnh:

+ Ủy ban Mặt trận tổ quốc Việt Nam Việt Nam tỉnh tổ chức giám sát 02 nội dung tại 11 đơn vị (01 tỉnh, 03 huyện, 7 xã) với nội dung:

- Giám sát thực hiện chính sách, pháp luật về xây dựng nông thôn mới.

- Giám sát việc tiếp dân giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân.

+Về phản biện: Tổ chức góp ý đối với Dự thảo Văn kiện Đại hội Đảng bộ tỉnh, góp ý Bộ Luật Dân sự (sữa đổi), Bộ Luật Hình sự (sửa đổi bổ sung). Năm 2015 các cơ quan, tổ chức không có đăng ký nội dung để Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phản biện.

Năm 2016:

- Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh tổ chức giám sát: 04 nội dung tại 11 đơn vị (gồm giám sát việc triển khai thực hiện chính sách pháp Luật về Bảo hiểm Y tế, giám sát việc triển khai thực hiện các chính sách hỗ trợ hộ nghèo thoát nghèo bền vững, giám sát việc triển khai, thực hiện Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam 2015, giám sát việc giải quyết đơn khiếu nại kéo dài, bức xúc của nhân dân ở cơ sở.

- Đối với phản biện xã hội: năm 2016 Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh tiếp nhận từ Hội đồng Nhân dân tỉnh đăng ký để Mặt trận Tổ quốc tỉnh tổ chức phản biện  nội dung gồm:

+ Về quy hoạch phát triển điện lực tỉnh Bến Tre giai đoạn 2016 - 2025;

+ Về điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 và lập kế hoạch sử dụng đất kỳ cuối giai đoạn 2016 - 2020;

+ Về chương trình phát triển đô thị tỉnh Bến Tre đến năm 2030.

Qua giám sát, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh cũng đã kiến nghị đến Ủy ban Nhân dân huyện, thành phố; các đơn vị được giám sát một số nội dung như:

- Kiến nghị Ủy ban Nhân dân huyện, thành phố quan tâm, tạo điều kiện hổ trợ thêm về cơ sở vật chất để Ủy ban Mặt trận Tổ quốc cơ sở đảm bảo điều kiện hoạt động (nơi làm việc, máy vi tính…), đảm bảo kinh phí cho Mặt trận hoạt động (kinh phí đặc thù thăm hỏi, chúc mừng… theo mức quy định Chính phủ).

- Trong xây dựng nông thôn mới, phải huy động sức dân đóng góp hợp lý, thực hiện tốt Quy chế Dân chủ.

- Kiến nghị Ủy ban Nhân dân các cấp, chủ đầu tư thực hiện đúng Quy định số 80 của Thủ tướng Chính phủ về cung cấp thông tin để Mặt trận Tổ quốc cơ sở và Ban Giám sát Đầu tư của cộng đồng tổ chức giám sát đầu tư các công trình khi triển khai thực hiện…

 Đặc biệt trong đầu tháng 8/2016 ( ngày 5/8) BTT Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh phối hợp Văn phòng Tỉnh ủy tổ chức cho  đ/c Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh gặp gở, tiếp xúc đối thoại với nhân dân huyện Bình Đại. Đây là một bước tiến trong thực hiện Quyết định 218TW…Đồng thời BTT UBMTTQ tỉnh tham mưu, đề xuất TU, UBND tỉnh về kinh phí cho hoạt động GS- PHXH của MTTQ và các ĐTCTXH từ tỉnh đến cơ sở và đả được HĐND tỉnh đồng ý có NQ về mức chi cho hoạt đông giám sát, phản biện của MTTQ và các ĐTCTXH  3 cấp( tỉnh, huyện-TP và X,P TT

Như vậy qua 3 năm triển khai thực hiện Quyết định 217, Quyết định 218/TW tạo nền tảng và cơ sở cho Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp trong tỉnh góp ý xây dựng Đảng, xây dựng Chính quyền, MTTQ Việt Nam các cấp trong tỉnh tỉnh tổ chức thực hiện đạt được kết quả bước đầu. Đây là nội dung mới vừa làm, vừa rút kinh nghiệm để nâng cao hiệu quả trong thời gian tới.

Trong quá trình thực hiện giám sát, phản biện xã hội, góp ý xây dựng Đảng, xây dựng Chính quyền, chúng tôi thấy còn một số khó khăn, hạn chế:

- Năng lực, kinh nghiệm, kỹ năng của đội ngũ cán bộ Mặt trận các cấp phần lớn hạn chế (trong quá trình tổ chức giám sát, phản biện ban đầu còn lúng túng...).

- Công tác tuyên truyền và vận động nhân dân tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng Chính quyền còn hạn chế, sự tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng Chính quyền của nhân dân chưa nhiều.

- Một số nội dung hướng dẫn thực hiện công tác giám sát, phản biện xã hội theo Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam chưa được Mặt trận Trung ương phối hợp cụ thể hóa hướng dẫn thực hiện (Điều 27 và Điều 34 Luật Mặt trận Tổ quốc).

Hướng tới:

- Để nâng cao hiệu quả công tác Mặt trận Tham gia xây dựng Đảng, xây dựng Chính quyền, thực hiện Quyết định 217, 218/TW. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp tiếp tục thực hiện:

+ Mặt trận Tổ quốc các cấp chủ động, nâng cao trình độ, kỹ năng, bản lĩnh, phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tham gia xây dựng Đảng, xây dựng Chính quyền đặc biệt thực hiện có hiệu quả Quyết định 217, Quyết định 218/TW.

+ Tiếp tục tuyên truyền, vận động tạo điều kiện cho nhân dân tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng Chính quyền, tham gia giám sát và phản biện xã hội.

- Tham mưu cấp ủy, phối hợp chính quyền và thực hiện đầy đủ nội dung theo Quyết định 217, Quyết định 218/TW (tổ chức cho người đứng đầu cấp ủy, chinh quyền tiếp xúc, đối thoại trực tiếp với nhân dân, tổ chức giám sát tổ chức, cá nhân, tổ chức phản biện các dự thảo có liên quan khi các cơ quan, tổ chức có yêu cầu…).

-Phối hợp đồng bộ trong hệ thống chính trị, các tổ chức thành viên đặc biệt là khơi gợi tập hợp trí tuệ của nhân dân trong thực hiện nhiệm vụ Mặt trận tham gia xây dựng Đảng, xây dựng Chính quyền.

- Phát huy vai trò của Hội đồng tư vấn, các chuyên gia trên các lĩnh vực của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh trong công tác giám sát và phản biện xã hội.

-Đưa nội dung chuyên đề “Mặt trận Tổ quốc Việt Nam với công tác tham gia xây dựng Đảng, xây dựng Chính quyền” vào nội dung chương trình lớp tập huấn cho cán bộ Mặt trận Tổ quốc các cấp đề tập huấn hằng năm.

Trên đây là một số nhận thức của tôi và kết quả qua bước đầu thực hiện Quyết định 217, Quyết định 218/TW xin nêu để các đồng chí tham khảo, trao đổi rút kinh nghiệm, xin cảm ơn./.

Tác giả
Võ văn Hoanh ( PCT UBMTTQ tỉnh)