Với vinh dự là Anh hùng giải phóng dân tộc, nhà văn hóa lớn, Chủ tịch Hồ Chí Minh cả cuộc đời hoạt động cách mạng, hy sinh cho dân, cho nước đến trước lúc từ giả cõi đời luôn dốc tâm cho việc: Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng và rất cần thiết. Nhất là thế hệ trẻ, người rất chân tình và gửi trọn niềm tin vào tương lai của dân tộc: “Non sông Việt Nam có trở nên tươi đẹp hay không, dân tộc Việt Nam có bước tới đài vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm châu được hay không, chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của các em”. Đó chính là sự biểu hiện tình cảm đong đầy của Bác Hồ với thiếu niên nhi đồng và thiếu niên nhi đồng làm theo lời Bác dạy.
Những ngày tháng 6 năm nay, hòa cùng khí thế sôi nổi Quốc tế thiếu nhi có dịp nghe lại khúc hát: Ai yêu nhi đồng bằng Bác Hồ Chí Minh; Ai yêu Bác Hồ Chí Minh bằng thiếu niên nhi đồng mới thấy được hết giá trị của tình cảm đong đầy mà Bác Hồ dành thiếu niên nhi đồng với tư cách những chủ nhân tương lai của đất nước.
1. Tình cảm đong đầy của Bác Hồ với thiếu niên, nhi đồng cả nước.
Sinh thời, không có Tết Trung thu nào mà Bác kính yêu bằng tình yêu thương vô bờ bến đối với các cháu thiếu niên, nhi đồng lại không có thư và thơ cho các cháu, hoặc vui tết cùng các cháu. Trung thu năm 1941, Bác viết:
“Trẻ em như búp trên cành. Biết ăn ngủ, biết học hành là ngoan
Chẳng may vận nước gian nan. Trẻ em cũng bị bận thân cực lòng”
Ngay sau khi Tuyên ngôn Độc lập ngày 02/9/1945, dù phải giải quyết nhiều công việc cấp bách trước mắt, chỉ trong tháng đầu tiên xây dựng chính thể Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã có 3 bức thư gửi tới các cháu thiếu niên, nhi đồng: Thư gửi các học sinh, Tết Trung thu với nền độc lập, Thư gửi thiếu nhi Việt Nam nhân dịp Tết Trung thu đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
Trong đêm Trung thu độc lập đầu tiên, Chủ tịch Hồ Chí Minh một lần nữa khẳng định với thiếu niên, nhi đồng. Trung thu năm ngoái, nước ta còn bị áp bức, các em còn là bầy nô lệ trẻ con. Trung thu năm nay, nước ta đã được tự do và các em đã thành những người tiểu quốc dân của một nước độc lập. Với tình cảm đong đầy dành cho các cháu, Người vẫn giữ cách xưng hô thân mật với “các em” mà không dùng danh vị Chủ tịch nước. Đêm Trung thu, Người muốn các em vui chơi và đoàn kết, nhưng ngày mai không quên nhiệm vụ học tập và nghĩa vụ ngoan ngoãn, Người căn dặn ân cần: Các em phải ngoan, ở nhà phải nghe lời bố mẹ, đi học phải siêng năng; đối với bầu bạn phải yêu kính. Các em phải thương yêu nước ta. Mong các em mai sau lớn lên thành những người dân xứng đáng với nước độc lập tự do. “Việt Nam độc lập muôn năm!” sẽ luôn gắn với “Trẻ em Việt Nam sung sướng!”. Điều đó từng bước trở thành hiện thực từ ngày 02/9/1945. Điều đó được khẳng định lần đầu từ đêm đón trăng Trung thu dưới ánh sao vàng của các em. Tình cảm đó, mong ước đó đã đi theo suốt cuộc đời vị Chủ tịch đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa - Người đã dành trọn vẹn cả cuộc đời mình đấu tranh cho những điều cao đẹp cho dân tộc Việt Nam, cho thiếu nhi Việt Nam.
Với niềm mong mỏi các cháu thiếu nhi chăm học và làm được nhiều việc tốt góp phần xây dựng và giữ gìn nền độc lập còn rất non trẻ của đất nước, Trung thu năm 1945, Bác viết:“Bác mong các cháu “cho ngoan”, Mai sau gìn giữ giang sơn Lạc-Hồng, Sao cho nổi tiếng Tiên-Rồng, Sao cho tỏ mặt nhi đồng Việt Nam”
Dù bận trăm công nghìn việc lo cho kháng chiến, kiến quốc thắng lợi, nhưng mỗi mùa Trung thu Bác đều viết thư gửi các cháu. Những vần thơ Bác viết cho thiếu niên nhi đồng thường rất đỗi giản dị, dễ hiểu, dễ thuộc mà luôn chan chứa tình yêu thương của Người. Trung thu 1951, Bác viết “Trung thu trăng sáng như gương/ Bác Hồ ngắm cảnh, nhớ thương nhi đồng/ Sau đây Bác viết mấy dòng / Gửi cho các cháu, tỏ lòng nhớ thương”
Năm 1952, vẫn tình cảm vô yêu thương vô bờ, Bác viết: "Ai yêu các nhi đồng/ Bằng Bác Hồ Chí Minh?" và căn dặn các cháu: "Tuổi nhỏ làm việc nhỏ/ Tùy theo sức của mình", để mãi mãi xứng đáng "Cháu Bác Hồ Chí Minh".
Cuộc kháng chiến chống Pháp bước vào giai đoạn cuối, quân và dân ta trên khắp các chiến trường liên tiếp giành được những thắng lợi quan trọng. Tết Trung thu năm 1953, Bác phấn khởi gửi thư kể tin chiến thắng, chia vui với các cháu thiếu nhi:
“Khắp nơi Nam, Bắc, Tây, Đông/ Được tin thắng trận cờ hồng tung bay/ Các cháu vui thay/ Bác cũng vui thay/ Thu sau so với thu này vui hơn”
Quả đúng như vậy, ngày 07/5/1954, với chiến thắng Điện Biên Phủ, quân, dân ta đã kết thúc cuộc kháng chiến chống Pháp. Mùa Thu năm 1954 là mùa Thu mà một nửa đất nước đã sạch bóng quân thù - mùa Thu mà các cháu thiếu nhi thực sự được sống trong độc lập, tự do. Bác viết: “Trăng thu trong đẹp, sáng rọi khắp nơi, từ Nam đến Bắc. Cũng như lòng Bác yêu quý tất cả các cháu miền Bắc và miền Nam” và nhắn nhủ “Đến ngày Nam Bắc một nhà/các cháu xúm xít, thì ta vui lòng”
Năm 1960, Bác viết: “Nói chuyện Trung thu với các em nhi đồng”, trong đó cuối bài Bác viết: “Nhờ cách mạng Tháng Tám thành công và kháng chiến cứu nước thắng lợi, các em đã sinh trưởng trong chế độ xã hội chủ nghĩa. Nhờ Đảng săn sóc và Đoàn giúp đỡ, các em sẽ cố gắng về mọi mặt để xứng đáng là người chủ tương lai của nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh”. Đây là lá thư cuối cùng của Bác dành cho các cháu, vì sau này do chiến tranh và bận rộn với nhiều công việc Bác không có nhiều thời gian viết thư cho thiếu niên, nhi đồng. Đặc biệt hơn, sau này trong Di chúc để lại cho toàn Đảng, toàn dân, Người vẫn không quên nhắc nhở Đảng ta là: “Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng và rất cần thiết”. Cuối cùng, tôi để lại muôn vàn tình thân yêu cho toàn dân, toàn Đảng, cho toàn thể bộ đội, cho các cháu thanh niên và nhi đồng. Tôi cũng gửi lời chào thân ái đến các đồng chí, các bầu bạn và các cháu thanh niên, nhi đồng quốc tế.
Bác đặc biệt quan tâm dành tình cảm cho học sinh, sinh viên. Với Chủ tịch Hồ Chí Minh, yêu thương, chăm sóc và bảo vệ thiếu nhi luôn phải đi đôi với việc giáo dục các em. Để các em thành "người chủ tương lai của nước nhà, người công dân tốt, người cán bộ tốt của nước Việt Nam hoà bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh", Bác đặt ra yêu cầu thực hiện giáo dục toàn diện đối với thiếu nhi.
Trong “Thư gửi học sinh nhân ngày khai trường đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa”, ngày 15-9-1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh căn dặn: “Sau 80 năm giời nô lệ làm cho nước nhà bị yếu hèn, ngày nay chúng ta cần phải xây dựng lại cơ đồ mà tổ tiên đã để lại cho chúng ta, làm sao cho chúng ta theo kịp các nước khác trên hoàn cầu. Trong công cuộc kiến thiết đó, nước nhà trông mong chờ đợi ở các em rất nhiều. Non sông Việt Nam có trở nên tươi đẹp hay không, dân tộc Việt Nam có bước tới đài vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm châu được hay không, chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của các em”.
Ngày 14/5/1961, nhân kỷ niệm 20 năm Ngày thành lập Đội thiếu niên Tiền phong, Bác gửi thư căn dặn các cháu 5 điều và sau này được Bác bổ sung, hoàn chỉnh thành:
Yêu Tổ quốc, yêu đồng bào. Học tập tốt, lao động. Đoàn kết tốt, kỷ luật tốt.
Giữ gìn vệ sinh thật tốt, Khiêm tốn, thật thà, dũng cảm”.
Đó chính là sự biểu hiện tình cảm đong đầy của Bác Hồ với thiếu niên nhi đồng
2. Thiếu niên nhi đồng ngày nay làm theo lời Bác dạy.
Ngay từ đầu năm 2022, hội đồng đội các cấp đã tập trung xây dựng, triển khai chương trình công tác đội và phong trào thiếu nhi gắn với các giải pháp thực hiện Chỉ thị số 42-CT/TW ngày 24/3/2015 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ, giai đoạn 2015-2030. Trong đó, tập trung thực hiện phong trào “Thiếu nhi thi đua thực hiện tốt 5 điều Bác Hồ dạy” với nhiều hình thức sáng tạo.
Bám sát hướng dẫn hoạt động của hội đồng đội, các liên đội đã tập trung nâng cao chất lượng sinh hoạt chuyên đề “Mỗi tuần một câu chuyện đẹp, một tấm gương tốt, một cuốn sách hay”; tổ chức sinh hoạt chuyên đề hằng tháng theo chủ đề các đức tính tốt; thực hiện phong trào nói lời hay, làm việc tốt… Các chi đội, sao nhi đồng chủ động triển khai sinh hoạt chủ điểm “Em là mầm non của Đảng” với nội dung tìm hiểu về Đảng Cộng sản Việt Nam thông qua các thước phim tư liệu, sách báo, tranh ảnh, tài liệu…Từ đó, giúp các em thêm tự hào và biết ơn sự quan tâm, chăm lo của Đảng Cộng sản Việt Nam đối với tổ chức Đội TNTP Hồ Chí Minh và thiếu nhi Việt Nam. Nhằm phát huy truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”, “Đền ơn đáp nghĩa”, giáo dục lòng nhân ái cho đội viên, thiếu nhi, các liên đội tiếp tục duy trì và triển khai có hiệu quả với các hoạt động tổ chức thăm hỏi, tặng quà cho các gia đình chính sách, gia đình thương binh, liệt sĩ, con thương binh, liệt sĩ đạt thành tích cao trong học tập.
3. Thiếu niên nhi đồng Bến Tre ngày nay làm theo lời Bác dạy.
Năm học 2020-2021 là năm đầu tiên Hội đồng Đội Bến Tre triển khai danh hiệu “Thiếu nhi Đồng Khởi mới” đến các trường Tiểu học và THCS trên địa bàn nhằm phát động sâu rộng trong thiếu nhi Bến Tre phong trào rèn luyện theo hình mẫu góp phần hình thành sớm những tố chất con người Bến Tre theo định hướng của Tỉnh ủy và theo hình mẫu thanh niên Đồng Khởi mới do Tỉnh đoàn phát động, từ đó giúp thiếu nhi phấn đấu trở thành Cháu ngoan Bác Hồ và rèn luyện tố chất vượt khó, sáng tạo để khởi nghiệp khi trưởng thành, thúc đẩy tinh thần thi đua rèn luyện đạo đức, vượt khó trong cuộc sống, hình thành thói quen sáng tạo trong mọi hoạt động trong đội viên, thiếu nhi để thế trẻ Bến Tre có đủ đức, đủ tài để phục vụ tỉnh nhà trong công cuộc hội nhập và phát triển.
Việc xây dựng hình mẫu thiếu nhi Bến Tre giai đoạn 2020-2025 và định hướng đến năm 2030 bao gồm các nội dung “Cháu ngoan Bác Hồ - Không ngại việc khó - Thi đua sáng tạo”, cụ thể: Cháu ngoan Bác Hồ: Thiếu nhi thực hiện tốt 5 Điều Bác Hồ dạy, phấn đấu đạt danh hiệu Cháu ngoan Bác Hồ từ cấp Liên đội trở lên; tham gia tích cực các hoạt động Đội - Sao Nhi đồng với nội dung này các bạn Đội viên, thiếu nhi xác định rõ cần rèn luyện gì trong năm học và ghi trực tiếp vào Vườn hoa làm theo lời Bác.
Không ngại việc khó: Thiếu nhi thể hiện được tinh thần thích tìm việc khó để làm; xung phong đảm nhận những việc khó trong lao động, học tập, rèn luyện; có đóng góp cho lớp, chi đội, liên đội trong giải quyết những vấn đề khó phát sinh bằng ý tưởng hoặc hành động cụ thể. Ở nội dung thứ 2 các Chi đội cho Đội viên, thiếu nhi đăng ký nội dung việc khó mình muốn thực hiện trong cả năm học (đăng ký ít nhất 05 việc khó phải thực hiệntrong năm); đồng thời Giáo viên Tổng phụ trách Đội giao thử thách cho Đội viên, thiếu nhi thông qua các hoạt động, phong trào của Đội - Sao Nhi đồng.
Thi đua sáng tạo: Thiếu nhi thể hiện được sự sáng tạo trong suy nghĩ và việc làm; thích tìm tòi, học hỏi cái mới - hay; tham gia tích cực các hoạt động khuyến khích tinh thần sáng tạo trong trường học và trên địa bàn dân cư; có nhiều ý tưởng sáng tạo để giúp giải quyết các vấn đề khó trong học tập và cuộc sống; tham gia tích cực các cuộc thi sáng tạo do nhà trường, tổ chức Đoàn - Đội các cấp tổ chức. Để thực hiện tốt nội dung này mỗi Đội viên tự trang bị 01 quyển sổ nhỏ mang tên “Sổ tay Nhật ký sáng tạo” để tự ghi nhận những việc làm mà các em thấy đã vận dụng sáng tạo hoặc ghi lại những ý tưởng sáng tạo đã nghĩ ra trong ngày (trong năm đăng ký có ít nhất 05 ý tưởng sáng tạo để thực hiện).
Khuyến khích cho đội viên tham gia các cuộc thi sáng tạo do nhà trường và Đoàn – Đội các cấp tổ chức. Giáo viên Tổng phụ trách Đội thường xuyên tổ chức hoạt động thử thách sáng tạo tại Liên đội để tạo môi trường cho đội viên, thiếu nhi thi đua. Việc thực hiện rèn luyện hình mẫu phải gắn với Chương trình rèn luyện đội viên. Sau một năm phát động, danh hiệu có hơn 6.000 đội viên tiêu biểu đăng ký tham gia, có 518 em được tuyên dương cấp Liên đội và giới thiệu 38 em tiêu biểu từ 9 huyện, thành phố gửi về để xét danh hiệu “Thiếu nhi Đồng Khởi mới”. Ban Thường vụ tỉnh đoàn, Hội đồng Đội tỉnh đã xét công nhân 5 em đạt danh hiệu "Thiếu nhi Đồng Khởi mới". Cả năm bạn điều thực hiện tốt phong trào “Thiếu nhi Bến Tre thi đua thực hiện tốt 5 Điều Bác Hồ dạy”, được tuyên dương ít nhất 01 lần trên Vườn hoa làm theo lời Bác cấp Liên đội, là Cháu ngoan Bác Hồ cấp Liên đội trở lên; thực hiện tốt chương trình rèn luyện đội viên, có thành tích rèn luyện tiêu biểu tại Liên đội; có đăng ký thực hiện những việc khó, liệt kê được ít nhất 05 việc khó tiêu biểu và có nhiều ý tưởng sáng tạo trong học tập, rèn luyện, cuộc sống và liệt kê và thực hiện được ít nhất 05 ý tưởng sáng tạo tiêu biểu
Vườn hoa làm theo lời Bác giúp đội viên, thiếu nhi sửa đổi những thói quen chưa tốt thông qua việc học tập và làm theo Bác để trở thành bông hoa người tốt trong vườn hoa; hình mẫu thiếu nhi Bến Tre “Cháu ngoan Bác Hồ - Không ngại việc khó – Thi đua sáng tạo” nhằm thúc đẩy đội viên, thiếu nhi rèn luyện với mục tiêu phấn đấu cao, tìm ra nhân tố xuất sắc để bồi dưỡng phát triển lâu dài.
Hiện nay, Bến Tre có 314 Liên đội, dưới sự dìu dắt, định hướng của tổ chức Đoàn Thanh niên Cộng sản TNCS Hồ Chí Minh và Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh tỉnh, sự hướng dẫn, chỉ dạy của thầy cô Tổng phụ trách Đội, thiếu nhi tỉnh nhà đã hăng hái thi đua thực hiện tốt cuộc vận động “Thiếu nhi Việt Nam thi đua làm theo 5 điều Bác Hồ dạy”, triển khai kết hợp 3 mô hình Chương trình rèn luyện Đội viên, Vườn hoa làm theo lời Bác và Hình mẫu thiếu nhi Bến Tre “Cháu ngoan Bác Hồ - Không ngại việc khó - Thi đua sáng tạo”.
Với lời dạy của Bác “Tuổi nhỏ làm việc việc nhỏ”, đội viên, thiếu nhi tỉnh nhà đã không ngừng ra sức học tập, rèn luyện, trau dồi đạo đức, nhân cách, lối sống, xây dựng tình bạn đẹp, đoàn kết, yêu thương, giúp đỡ nhau cùng tiến bộ. Thiếu nhi trên địa bàn tỉnh đã tích cực hưởng ứng các phong trào như: “Mỗi học sinh 01 viên gạch sinh thái bảo vệ môi trường”, “Xây dựng tình bạn đẹp, nói không với bạo lực học đường”, “Mỗi tuần một câu chuyện, một cuốn sách hay, một tấm gương sáng”, thường xuyên chăm sóc, sinh hoạt Đội tại các Đền thờ Liệt sĩ, đền thờ anh hùng trong và ngoài địa phương, bảo tàng, hành trình đến địa chỉ đỏ; tích cực tham gia phong trào “Hành động nhỏ - Nghĩa tri ân” thăm tặng quà cho Mẹ Việt Nam Anh hùng, gia đình chính sách,… Thông qua các hoạt động, thiếu nhi có sự trưởng thành về nhiều mặt, là lực lượng dự bị tin cậy của tổ chức Đoàn.
Để ghi nhận những thành tích đạt được của thiếu nhi trong thời gian qua, Ban Thường vụ Tỉnh đoàn, Hội đồng Đội tỉnh đã tuyên dương 21 đội viên tiêu biểu và 05 thiếu nhi đạt danh hiệu “Thiếu nhi Đồng Khởi mới”. Hội đồng Đội các cấp đã khen thưởng 2.139 gương thiếu nhi có thành tích tốt trong học tập, rèn luyện, giúp đỡ mọi người, vượt khó học giỏi. Ban Thường vụ Tỉnh đoàn, Hội đồng Đội tỉnh rất tin tưởng việc triển khai hình mẫu thiếu nhi Bến Tre sẽ góp phần giáo dục được một thế hệ măng non trở thành thanh niên Đồng Khởi mới góp sức xây dựng Bến Tre vươn xa trong tương lai.
Chúng ta ai cũng qua tuổi thiếu niên, hẳn không bao giờ quên tình cảm yêu thương, những lời ân tình của Bác Hồ. Trong muôn vàn tình thương yêu dành cho thiếu niên, nhi đồng, Người từng nói: “Tôi không có gia đình, cũng không có con cái. Nước Việt Nam là đại gia đình của tôi. Tất cả trẻ em Việt Nam đều là con của tôi”. Tình cảm, sự quan tâm, chăm sóc, giáo dục của Người qua những bức thư, lời dạy, bài viết gửi đến thiếu niên, nhi đồng cả nước nhân dịp Tết Thiếu nhi, Ngày khai trường, Tết Trung thu… mãi mãi khắc sâu, trở thành tài sản vô giá đối với các thế hệ măng non Việt Nam.
Bác đã đi xa, nhưng lòng yêu thương và những lời dạy của Người vẫn luôn đồng hành cùng thiếu niên, nhi đồng mọi thời đại. Lời dạy “Vì lợi ích mười năm trồng cây. Vì lợi ích trăm năm trồng người” của Bác Hồ đã, đang và sẽ tiếp tục được toàn Đảng, toàn dân ta học tập, làm theo với phương châm “trẻ em hôm nay, thế giới ngày mai”! Nhớ ơn Bác, toàn thể thiếu niên, nhi đồng Việt Nam nguyện cố gắng học tập, tu dưỡng và rèn luyện thật tốt, trở thành con ngoan, trò giỏi để xứng đáng với danh hiệu “Cháu ngoan Bác Hồ” như sinh thời Người hằng mong.
