Ngày 29-3-2021, Chính phủ ban hành Nghị định số 29/2021/NĐ-CP Quy định về trình tự, thủ tục thẩm định dự án quan trọng quốc gia và giám sát, đánh giá đầu tư. Nghị định này có hiệu lực kể từ ngày ký. Theo đó, “Giám sát đầu tư” là hoạt động theo dõi, kiểm tra đầu tư. Giám sát đầu tư gồm giám sát chương trình, dự án đầu tư và giám sát tổng thể đầu tư.
“Giám sát đầu tư của cộng đồng” là hoạt động tự nguyện của dân cư sinh sống trên địa bàn xã, phường, thị trấn (sau đây gọi chung là địa bàn cấp xã) nhằm theo dõi, kiểm tra việc chấp hành các quy định về quản lý đầu tư của cơ quan, đơn vị liên quan trong quá trình đầu tư; phát hiện, kiến nghị với các cơ quan nhà nước có thẩm quyền xử lý các vi phạm về đầu tư (trừ các chương trình, dự án bí mật quốc gia theo quy định của pháp luật).
Tại Chương VIII Giám sát đầu tư của cộng đồng Nghị định 29 nêu rõ: “Công dân có quyền giám sát các dự án đầu tư thông qua Ban giám sát đầu tư của cộng đồng; trình tự, thủ tục, quy trình giám sát đầu tư của cộng đồng được thực hiện theo quy định tại Điều 75 Luật Đầu tư công và Nghị định này”.
Cụ thể, nội dung giám sát đầu tư của cộng đồng đối với chương trình, dự án đầu tư sử dụng vốn nhà nước và dự án PPP gồm các hoạt động: Theo dõi, kiểm tra việc chủ đầu tư chấp hành các quy định về: chỉ giới đất đai và sử dụng đất; quy hoạch mặt bằng chi tiết, phương án kiến trúc, xây dựng; xử lý chất thải, bảo vệ môi trường; đền bù, giải phóng mặt bằng và phương án tái định cư; tiến độ, kế hoạch đầu tư.
Phát hiện những việc làm xâm hại đến lợi ích của cộng đồng; những tác động tiêu cực của dự án đến môi trường sinh sống của cộng đồng trong quá trình thực hiện đầu tư, vận hành dự án. Phát hiện những việc làm gây lãng phí, thất thoát vốn, tài sản thuộc dự án...
Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp xã được giao nhiệm vụ chủ trì thành lập Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng cho từng chương trình, dự án. Thành phần của Ban ít nhất là 5 người, gồm đại diện ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp xã, Thanh tra nhân dân và đại diện người dân trên địa bàn.
Ban giám sát đầu tư của cộng đồng có trách nhiệm tổ chức thực hiện giám sát đầu tư của cộng đồng theo chương trình, kế hoạch đã đề ra; tiếp nhận các thông tin do công dân phản ánh để gửi tới các cơ quan quản lý có thẩm quyền theo quy định của Nghị định này; tiếp nhận và thông tin cho công dân biết ý kiến trả lời của các cơ quan quản lý có thẩm quyền về những kiến nghị của mình.
Căn cứ vào Nghị định số 29/2021/NĐ-CP của Chính phủ và Thông tri hướng dẫn của Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, từ ngày 8/4 đến ngày 12/4 năm 2022, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh đã đến 06 xã có công trình cầu Rạch Miễu 2 đi qua gồm: Các xã Phú Túc, An Khánh, Tường Đa, Tam Phước thuộc huyện Châu Thành và xã Sơn Đông, Bình Phú thuộc thành phố Bến Tre để kiểm tra, hướng dẫn công tác giám sát đầu tư của cộng đồng. Qua giám sát đoàn đã hướng dẫn 06 xã trong vùng dự án tập trung tuyên truyền, vận động người dân đồng thuận thực với trương thực hiện Dự án đầu tư xây dựng Cầu Rạch Miễu 2, dự án đường gom và khu tái định cư; thường xuyên nắm và phản ánh dư luận xã hội. Đặc biệt, đoàn đi sâu hướng dẫn Ban Thường trực ủy ban MTTQ Việt Nam các xã có Dự án đi qua thực hiện đúng quy trình bầu Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng; phối hợp chặt chẽ với chính quyền cùng cấp thực hiện tốt công tác giám sát đầu tư của cộng đồng, giám sát từ khâu kiểm đếm, đền bù, giải phóng mặt bằng, hỗ trợ tái định cư; theo dõi, kiểm tra việc chấp hành các quy định về chỉ giới đất đai và sử dụng đất; xử lý chất thải, bảo vệ môi trường; những việc làm xâm hại đến lợi ích của cộng đồng, những tác động tiêu cực của dự án đến môi trường sinh sống của cộng đồng trong quá trình thực hiện đầu tư, vận hành dự án...
Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Đặng Thị Phượng cùng đoàn khảo sát của tỉnh đi thực địa công tác giải phóng mặt bằng Dự án cầu RM2
Phó Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh, phụ trách Dân chủ và Pháp luật, Phó Trưởng Tiểu ban Tuyên truyền, vận động thực hiện Dự án đầu tư xây dựng công trình cầu Rạch Miễu 2 bà Đặng Thị Phượng cho biết: “Dự án đầu tư xây dựng công trình cầu Rạch Miễu 2 là Dự án cấp quốc gia đầu tiên trên địa bàn tỉnh được tiến hành giám sát đầu tư của cộng đồng, vì vậy Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh, huyện sẽ thường xuyên kiểm tra, hỗ trợ để Ủy ban MTTQ Việt Nam các xã trong vùng dự án thực hiện tốt công tác giám sát của Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng, đảm bảo đúng theo luật định”.
