Ngày Chủ nhật nông thôn mới (NTM) là chủ trương của Tỉnh uỷ Bến Tre, được cụ thể hoá thực hiện và triển khai từ tháng 01 năm 2019 ở tất cả các địa phương trong tỉnh. Ngày Chủ nhật NTM bao gồm các hoạt động diễn ra vào chủ nhật hàng tuần như: Ra quân tuyên truyền, phát hoang bụi rậm, dọn vệ sinh, trồng cây xanh, xây sửa đường giao thông nông thôn,... Lượng nòng cốt thực hiện ngày chủ nhật NTM là cán bộ, đảng viên, đoàn viên, hội viên các tổ chức, đoàn thể cùng với người dân địa phương thực hiện, trong đó có sự tham gia tích cực của lực lượng đảng viên sinh hoạt nơi cư trú. Tham gia Ngày Chủ nhật NTM ở địa phương cư trú là trách nhiệm, nghĩa vụ của lượng lượng này theo Quy định số 213-QĐ/TW ngày 02/01/2020 của Bộ Chính trị về trách nhiệm của đảng viên đang công tác thường xuyên giữ mối liên hệ với tổ chức đảng và nhân dân nơi cư trú.

1. Chủ trương “Ngày chủ nhật nông thôn mới” ở Bến Tre

Nhằm đánh giá toàn diện, sâu sắc 10 năm thực hiện Nghị quyết số 26- NQ/TW Hội nghị Trung ương 7 khóa X về nông nghiệp, nông dân và nông thôn, 03 năm thực hiện Kết luận số 249-KL/TU của Tỉnh ủy khóa IX về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 03-NQ/TU về xây dựng NTM, 02 năm thực hiện Nghị quyết số 03-NQ/TU của Tỉnh ủy Khóa X về xây dựng và hoàn thiện chuỗi giá trị sản phẩm nông nghiệp chủ lực của tỉnh giai đoạn 2015-2020, định hướng đến năm 2025; Tỉnh ủy Bến Tre đã ban hành Kết luận 359-KL/TU ngày 08 tháng 11 năm 2018 về phát triển nông nghiệp, nông dân, xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2018-2020 và định hướng đến năm 2025 (Kết luận 359-KL/TU).

Theo Kết luận 359-KL/TU, Tỉnh ủy Bến Tre đã nhận định, đánh giá những mặt được, hạn chế, bất cập trong sản xuất nông nghiệp, đời sống người nông dân và xây dựng NTM. Xuất phát từ thực trạng tiến độ xây dựng NTM còn chậm, người dân chưa thật sự đóng vai trò là chủ thể, địa phương chưa phát huy được nội lực trong cộng đồng dân cư, Hội nghị Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh khóa X đã thống nhất cho chủ trương phát động, triển khai Ngày Chủ nhật NTM trong hệ thống chính trị toàn tỉnh.

Thực hiện chủ trương của Tỉnh ủy Bến Tre về tổ chức thực hiện Ngày Chủ nhật NTM, ngày 14/12/2018, Ban Chỉ đạo các Chương trình mục tiêu quốc gia tỉnh Bến Tre đã ban hành Hướng dẫn số 5884/HD-BCĐ về việc hướng dẫn tổ chức thực hiện Ngày Chủ nhật NTM. Sau khi Hướng dẫn số 5884/HD-BCĐ được ban hành, các huyện, thành phố đã đồng loạt triển khai tổ chức Ngày Chủ nhật NTM đầu tiên vào tháng 01 năm 2019, nhân kỷ niệm 59 năm ngày Bến Tre Đồng Khởi (17/01/1960 - 17/01/2019) gắn với phong trào xây dựng giao thông nông thôn theo Đề án số 3333/ĐA-UBND ngày 17 tháng 7 năm 2018 của Ủy ban nhân dân tỉnh.

Để triển khai thực hiện Ngày Chủ nhật NTM trên địa bàn, tất cả các xã trong tỉnh đều xây dựng kế hoạch hàng tháng với đầy đủ thông tin, đúng quy trình, thời gian theo Hướng dẫn số 5884/HD-BCĐ. Chủ đề thực hiện hàng tháng tại các xã được chọn phù hợp với thực tế của địa phương, được bàn bạc, thảo luận sát với nhu cầu của người dân, liên quan đến các tiêu chí, chỉ tiêu chưa đạt trong bộ tiêu chí xã NTM, NTM nâng cao. Các xã trên địa bàn tỉnh đều tổ chức đồng loạt vào ngày chủ nhật cuối cùng của mỗi tháng, trong trường hợp ngày chủ nhật cuối cùng của tháng trùng với sự kiện đặc biệt của xã như lễ, Tết hoặc đối với trường hợp các xã có đa số người dân theo đạo công giáo thì các xã tổ chức vào ngày thứ bảy hoặc chủ nhật khác trong tháng, đảm bảo thuận lợi cho người dân, cán bộ, công chức tham gia. Các xã thực hiện khá tốt chế độ báo cáo định kỳ về huyện để Văn phòng Điều phối NTM cấp huyện tổng hợp báo cáo về tỉnh chậm nhất ngày 10 hàng tháng, báo cáo thể hiện đầy đủ nội dung theo Hướng dẫn số 5884/HD-BCĐ. Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng NTM tỉnh có trách nhiệm tổng hợp, tham mưu Ủy ban nhân dân tỉnh báo cáo định kỳ hàng tháng cho Ban Thường trực Tỉnh ủy theo dõi, chỉ đạo.

Cán bộ, đảng viên và nhân dân xã An Ngãi Trung, huyện Ba Tri thực hiện Ngày Chủ nhật nông thôn mới

Sau thời gian triển khai thực hiện Ngày Chủ nhật NTM theo chủ trương của Tỉnh ủy, diện mạo nông thôn tỉnh Bến Tre đã thay đổi tích cực, giúp các địa phương trong tỉnh sớm hoàn thành tiêu chí đạt chuẩn NTM. Đến tháng 6/2023, tỉnh có 02 xã NTM kiểu mẫu, 23 xã đạt chuẩn NTM nâng cao, 80 xã đạt chuẩn NTM và 02 huyện NTM. Tuy nhiên việc thực hiện chủ trương “Ngày Chủ nhật NTM” ở các địa phương vẫn còn nhiều hạn chế. Các hoạt động diễn ra vào chủ nhật hàng tuần như: Ra quân tuyên truyền; phát hoang bụi rậm, dọn vệ sinh, trồng cây xanh, làm đường giao thông nông thôn, nhà ở và các công trình hạ tầng tại khu dân cư vẫn chưa đều tay, nhiều hộ dân chưa hăng hái tham gia, chưa thấy trách nhiệm của mình.

Bên cạnh đó sự tham gia của đảng viên sinh hoạt nơi cư trú chưa nhiều, chưa phát huy được vai trò tiên phong, gương mẫu của người đảng viên. Chất lượng một số cuộc vận động, chương trình phối hợp tổ chức chưa đi vào chiều sâu, công tác thông tin, tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng được quan tâm nhưng hiệu quả chưa cao, nội dung chuyển tải đến người dân chưa sâu. Công tác nắm và phản ánh dư luận, những vấn đề phát sinh đột xuất có lúc, có nơi chưa kịp thời,...

Chính vì vậy trong thời gian tới phát huy vai trò của các lực lượng, trong đó có lực lượng đảng viên sinh hoạt nơi cư trú là việc làm quan trọng mang tính cấp thiết để có thể huy động toàn lực lượng tạo sức mạnh chung tay thực hiện Ngày Chủ nhật NTM để góp phần giúp các địa phương trong tỉnh sớm hoàn thành các tiêu chí NTM. Qua đó cũng phát huy được tính tiên phong gương mẫu của người đảng viên trong cơ quan đơn vị và ở địa phương sinh hoạt nơi cư trú.

2. Trách nhiệm của đảng viên đang công tác thường xuyên giữ mối liên hệ với tổ chức đảng và nhân dân nơi cư trú

Theo Quy định số 213-QĐ/TW ngày 02/01/2020 của Bộ Chính trị về trách nhiệm của đảng viên đang công tác thường xuyên giữ mối liên hệ với tổ chức đảng và Nhân dân nơi cư trú quy định: Đảng viên đang công tác ở các cơ quan, doanh nghiệp, đơn vị sự nghiệp, lực lượng vũ trang (gọi tắt là đảng viên đang công tác) vừa thực hiện quy định của Điều lệ Đảng về sinh hoạt đảng tại nơi làm việc, vừa có trách nhiệm thường xuyên giữ mối liên hệ với tổ chức đảng và Nhân dân nơi cư trú; gần gũi, gắn bó với Nhân dân; khắc phục những biểu hiện sống xa dân, thiếu trách nhiệm trong các công việc của Nhân dân nơi cư trú; củng cố mối quan hệ mật thiết giữa Đảng với Nhân dân; nêu cao vai trò, trách nhiệm của người đảng viên trong xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị cơ sở. Đồng thời tổ chức cơ sở đảng nơi đảng viên đang công tác và nơi đảng viên cư trú có trách nhiệm tạo điều kiện cho đảng viên đang công tác thực hiện trách nhiệm, nhiệm vụ nơi cư trú, đồng thời kiểm tra, giám sát, nhận xét, đánh giá việc thực hiện của đảng viên. Như vậy, trách nhiệm của Đảng viên sinh hoạt nơi cư trú là phải thường xuyên giữ mối liên hệ với tổ chức đảng và nhân dân nơi cư trú, gần gũi, gắn bó với nhân dân, khắc phục những biểu hiện sống xa dân, thiếu trách nhiệm trong các công việc của nhân dân. Điều này có nghĩa là đảng viên sinh hoạt nơi cư trú phải có trách nhiệm tham gia Ngày chủ nhật NTM cùng với cán bộ, đảng viên và nhân dân địa phương. Thời gian qua, chủ trương đã tạo được sự lan tỏa trong cộng đồng dân cư, tạo thành phong trào rộng lớn và đang được đông đảo cán bộ, đoàn viên, hội viên, đảng viên sinh hoạt nơi cư trú và người dân tham gia nhiệt tình với quy mô ngày càng rộng rãi, góp phần làm thay đổi nhận thức, hành động và trách nhiệm của mọi người, tạo cảnh quan môi trường nông thôn ngày càng xanh, sạch, đẹp giúp các địa phương sớm hoàn thành tiêu chí xã NTM.

3. Giải pháp phát huy vai trò của lực lượng đảng viên sinh hoạt nới cư trú trong tham gia Ngày Chủ nhật NTM ở địa phương

Thứ nhất, tăng cường tuyên truyền nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên và Nhân dân về sự đúng đắn và lợi ích của chủ trương Ngày Chủ nhật NTM ở Bến Tre.

Sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng căn dặn rằng: “Cán bộ là những người đem chính sách của Đảng, của Chính phủ giải thích cho dân chúng hiểu rõ và thi hành. Đồng thời, đem tình hình của dân chúng báo cáo cho Đảng, cho Chính phủ hiểu rõ, để đặt chính sách cho đúng”[1]. Vấn đề này, một mặt Bác đánh giá cao vai trò của cán bộ, Bác khẳng định “cán bộ là cái gốc của mọi công việc”, một mặt Bác muốn nhấn mạnh về chính sách của Đảng, Chính phủ muốn người dân thi hành thì điều đầu tiên là phải đặt chính sách cho đúng và quan trọng là phải giải thích cho dân chúng hiểu rõ thì dân chúng mới thi hành. Chính vì vậy trong việc thực hiện chủ trương Ngày Chủ nhật NTM ở Bến Tre, điều quan trọng là cán bộ, chính quyền địa phương phải giải thích cho nhân dân hiểu rõ về sự đúng đắn và lợi ích mà người dân nhận được khi thực hiện chủ trương này. Cụ thể, Ban Chỉ đạo thực hiện Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu, giai đoạn 2021-2025 cấp xã cần phải tăng cường tuyên truyền qua các hình thức để làm rõ về vai trò, ý nghĩa, tầm quan trọng, tính thiết thực của việc thực hiện chủ trương này. Bởi vì chỉ khi có hiểu, nắm rõ được ý nghĩa tầm quan trọng cũng như lợi ích của việc thực hiện chủ trương này thì cán bộ, đảng viên và Nhân dân mới tích cực tham gia.

Để thực hiện được giải pháp trên cần tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền bằng nhiều hình thức đa đạng, phong phú, nội dung ngắn gọn, dễ hiểu, tuyên truyền có chiều sâu, nâng cao ý thức của người dân. Tăng cường tuyên truyền qua các cuộc họp tổ nhân dân tự quản, đối thoại trực tiếp giữa cán bộ, nhân dân với chính quyền địa phương, cử cán bộ xuống nhà dân để tuyên truyền, tuyên truyền bằng tờ rơi, panô, áp phích… Hoặc sử dụng các hình  thức trực tuyến như đài phát thanh, truyền hình, báo điện tử, mạng xã hội (Zalo, Facebook, Instagram…) qua những bài hát, qua tiểu phẩm tuyên truyền… Nhằm nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên và các tầng lớp Nhân dân về chủ trương Ngày chủ nhật NTM.

Thứ hai, xây dựng kế hoạch tổ chức Ngày Chủ nhật NTM linh hoạt, hiệu quả

Qua nghiên cứu thực tiễn thực hiện Ngày chủ nhật NTM tại các địa phương trong tỉnh, nhận thấy rằng đa số các địa phương thiếu chủ động trong xây dựng kế hoạch tổ chức. Mặc dù hướng dẫn 5884/HD-BCĐ có nêu căn cứ nhu cầu thực tế tại địa phương, mức độ hoàn thành từng tiêu chí, chủ động chọn chủ đề để xây dựng kế hoạch. Nhưng hạn chế lớn nhất của hướng dẫn là quy định hàng tháng, Ban Quản lý các Chương trình mục tiêu quốc gia cấp xã lấy ý kiến trong nhân dân thông qua Ủy ban Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội của xã mà không hướng dẫn địa phương trên cơ sở nhu cầu của địa phương phải xây dựng khung kế hoạch hành động chung, cần huy động sức dân của cả năm, hoặc cả quý để làm cơ sở cụ thể hóa thực hiện trong từng tháng. Chính vì vậy các kế hoạch thực hiện Ngày Chủ nhật NTM ở các địa phương đều nêu nội dung chung chung, chủ yếu thể hiện tinh thần của hướng dẫn số 5884/HD-BCĐ mà chưa có khung kế hoạch hành động cụ thể, chưa hoạch định được các công việc rõ ràng.

Vì vậy, Ban Chỉ đạo xây dựng NTM cần xây dựng kế hoạch hàng tháng với đầy đủ thông tin, đúng quy trình, thời gian theo Hướng dẫn số 5884/HD-BCĐ, cụ thể: Chủ đề thực hiện hàng tháng phải được chọn phù hợp với thực tế của địa phương, được bàn bạc, thảo luận sát với nhu cầu của người dân, liên quan đến các tiêu chí, chỉ tiêu chưa đạt trong bộ tiêu chí xã NTM, NTM nâng cao, lựa chọn ngày thực hiện phù hợp như ngày thứ bảy hoặc chủ nhật trong tuần cuối cùng của tháng để người dân đặc biệt là lực lượng đảng viên sinh hoạt nơi cư trú có thể thuận tiện tham gia... từ đó tạo sự thống nhất cao trong thực hiện.

Thứ ba, phát huy vai trò của lực lượng đảng viên sinh hoạt nơi cư trú

Qua hơn 5 năm (2019-2023) thực hiện chủ trương Ngày Chủ nhật NTM, chúng ta nhận thấy vai trò giúp sức, hỗ trợ địa phương của một số cán bộ tỉnh, huyện được phân công phụ trách xã và của lực lượng đảng viên sinh hoạt nơi cư trú chưa phát huy hiệu quả. Để nâng cao hiệu quả của thực hiện chủ trương Ngày Chủ nhật NTM, trong thời gian tới Đảng viên, cán bộ, công chức cấp tỉnh, huyện, xã nói chung, cán bộ được Tỉnh ủy phân công phụ trách xã, cán bộ được Huyện ủy, Thành ủy phân công phụ trách ấp, thành viên Ban Chỉ đạo các Chương trình mục tiêu quốc gia cấp tỉnh, huyện được phân công phụ trách xã, lực lượng đảng viên sinh hoạt nơi cư trú phải nêu cao tinh thần gương mẫu khi tham gia thực hiện Ngày Chủ nhật NTM, phải thường xuyên liên hệ với địa phương để hiến kế, đầu mối liên hệ để kịp thời tháo gỡ khó khăn cho các xã, góp phần khơi dậy phong trào, vai trò chủ thể của người dân.

Thứ tư, phát huy vai trò của người đứng đầu cơ quan đơn vị trong việc tạo điều kiện cho đảng viên tham gia Ngày Chủ nhật nông thôn mới tại nơi cư trú

Người đứng đầu cơ quan, đơn vị phải tích cực, gương mẫu trong việc tham gia Ngày Chủ nhật NTM tại địa phương mình cư trú. Đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho đảng viên tại cơ quan, đơn vị tham gia tốt các hoạt động giữ mối liên hệ với địa phương nơi cư trú, đặc biệt là tham gia Ngày Chủ nhật NTM. Có thể tổ chức thành cuộc vận động, phong trào thi đua tại cơ quan, đơn vị công tác và ở địa phương nơi cư trú. Để giải pháp này thật sự hiệu quả, thiết nghĩ phải đưa nội dung việc tham gia hỗ trợ các xã trong xây dựng NTM, Ngày Chủ nhật NTM vào đánh giá chất lượng cán bộ, công chức cuối năm thông qua lấy ý kiến nhận xét đảng viên sinh hoạt nơi cư trú.

Như vậy để có thể phát huy vai trò của lực lượng đảng viên sinh hoạt nơi cư trú trong tham gia thực hiện Ngày Chủ nhật NTM cần: Tăng cường tuyên truyền nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên và Nhân dân về sự đúng đắn và lợi ích của Ngày Chủ nhật NTM; xây dựng kế hoạch tổ chức linh hoạt, hiệu quả; phát huy vai trò của lực lượng đảng viên sinh hoạt nơi cư trú và phát huy vai trò của người đứng đầu cơ quan đơn vị trong việc tạo điều kiện cho đảng viên tham gia tại nơi cư trú. Lợi ích của việc thực hiện chủ trương này là góp phần quan trọng cho các địa phương nhanh chóng đạt các tiêu chí trong xây dựng NTM, NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu. Lợi ích này mang lại cho tất cả mọi người đều được thụ hưởng. Chính vì vậy để phát huy vai trò tiền phong gương mẫu của đảng viên, thì việc tham gia là nghĩa vụ, trách nhiệm, quyền lợi của người đảng viên. Để cùng Đảng bộ, toàn quân và toàn dân tỉnh nhà sớm xây dựng thành công NTM trên địa bàn tỉnh.

[1] Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, t.5, tr.309.