Ngày 06/7/2023, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam tổ chức hội nghị trực tuyến sơ kết 5 năm thực hiện Nghị quyết liên tịch (NQLT) số 403/2017NQLT-UBTVQH14-CP-ĐCTUBTƯMTTQVN ngày 15/6/2017 giữa Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ và Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam về quy định chi tiết các hình thức giám sát, phản biện xã hội của MTTQ Việt Nam. Tham dự và chủ trì tại điểm cầu Trung ương có đồng chí Đỗ Văn Chiến, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam; Nguyễn Thị Thu Hà, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch, Tổng thư ký; Trương Thị Ngọc Ánh, Phó Chủ tịch; đại diện các Ủy ban của Quốc hội, Văn phòng Chính phủ, các bộ ngành Trung ương, các tổ chức chính trị-xã hội.
Chủ trì hội nghị tại điểm cầu trung ương
Tại điểm cầu Bến Tre, có đồng chí Nguyễn Hải Hà, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh và các đồng chí trong Ban Thường trực; đại diện Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Ban Dân vận Tỉnh ủy, Hội đồng tư vấn Dân chủ-Pháp luật Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam các huyện, thành phố; các tổ chức chính trị-xã hội tỉnh.
Tại điểm cầu Bến Tre
Giám sát và phản biện xã hội là nhiệm vụ quan trọng trong công tác tham gia xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền của MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội đã được quy định trong Hiến pháp và trong một số văn kiện của Đảng, văn bản pháp luật của Nhà nước. Trãi qua thời gian, vai trò giám sát và phản biện xã hội của MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội ngày càng được nâng lên, hoạt động hiệu quả rõ nét, qua đó nhiều chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước nhận được sự đồng thuận và tham gia tích cực của Nhân dân.
Giám sát và phản biện xã hội là một trong những chức năng nhiệm vụ cơ bản, quan trọng hàng đầu của MTTQ Việt Nam, qua đó, góp phần phát huy quyền làm chủ của Nhân dân, tăng cường đồng thuận xã hội, củng cố niềm tin của Nhân dân đối với Đảng cũng như góp phần xây dựng Đảng, Nhà nước trong sạch, vững mạnh.
Đồng chí Nguyễn Thị Thu Hà, Phó Chủ tịch, Tổng thư ký phát biểu khai mạc nêu rõ: “Sau 5 năm thực hiện NQLT số 403, công tác giám sát, phản biện xã hội của MTTQ và các tổ chức thành viên ngày càng đi vào chiều sâu, cụ thể hơn, chặt chẽ hơn, phát huy hiệu quả thiết thực, được cấp ủy, chính quyền ghi nhận, đánh giá cao; vị trí, vai trò của MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội các cấp ngày càng được khẳng định, phát huy trong hệ thống chính trị và đời sống xã hội”. 5 năm qua Trung ương đã có rất nhiều văn bản hướng dẫn về công tác giám sát và phản biện xã hội, đặc biệt là có nhiều văn bản quy định về giám sát phản biện mới được ban hành như Kết luận số 19 của Bộ Chính trị, Chỉ thị số 18, Kết luận 54 của Ban Bí thư.
Đồng chí Trương Thị Ngọc Ánh, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam cho biết trong 5 năm qua, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ các cấp đã tiến hành giám sát 60.463 cuộc, trong đó MTTQ cấp tỉnh giám sát được 2.689 cuộc; MTTQ cấp huyện giám sát 11.638 cuộc và Mặt trận cấp xã giám sát 46.136 cuộc. Ủy ban MTTQ và các tổ chức chính trị-xã hội các cấp đã tổ chức 87.356 đoàn giám sát. Trong đó MTTQ cấp tỉnh giám sát được 1.981 cuộc, MTTQ cấp huyện giám sát 13.213 cuộc, MTTQ cấp xã giám sát 72.162 cuộc. Cùng với đó, MTTQ các cấp thường xuyên quan tâm củng cố, kiện toàn và phát huy vai trò giám sát thông qua Ban Thanh tra nhân dân, Ban giám sát đầu tư của cộng đồng. Đặc biệt, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam các tỉnh, thành phố đã chủ trì tổ chức 23.869 hội nghị phản biện; gửi văn bản đến các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan để tham gia góp ý kiến, phản biện vào 42.051 văn bản dự thảo về chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật, quy hoạch, kế hoạch, chương trình, dự án phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội... của các cơ quan, tổ chức tại địa phương, cơ sở.
Có thể thấy từ khi có Nghị quyết liên tịch số 403 công tác giám sát và phản biện xã hội đã có bước phát triển tích cực. Công tác phối hợp với các ngành cũng thuận lợi hơn. Đối với Bến Tre, 5 năm qua công tác giám sát và phản biện xã hội luôn được chú trọng, đã xây dựng và triển khai cẩm nang điện tử về công tác giám sát và phản biện xã hội triển khai thực hiện trong hệ thống MTTQ Việt Nam các cấp trong tỉnh.
Tại hội nghị, đại biểu đã chia sẻ những tồn tại, hạn chế, khó khăn, bất cập trong quá trình thực hiện; đồng thời đặt ra những yêu cầu trong thực hiện quy định về hình thức giám sát, phản biện xã hội của MTTQ Việt Nam thời gian tới. Trên cơ sở đó đề xuất nhiều giải pháp nhằm đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả của hoạt động giám sát, phản biện xã hội; nâng cao hiệu quả của công tác phối hợp thực hiện Nghị quyết; trong đó quan tâm về kinh phí phục vụ cho công tác giám sát và phản biện xã hội phải thỏa đáng, đại biểu cũng mong muốn nâng hoạt động giám sát, phản biện xã hội thành Luật, trong đó cần quy định hoạt động phản biện xã hội là một trong những quy định bắt buộc khi ban hành một văn bản Quy phạm pháp luật, đồng thời cần quy định chế tài cụ thể về trách nhiệm, thời hạn gửi dự thảo văn bản đề nghị phản biện xã hội và việc giải trình, tiếp thu ý kiến, trách nhiệm trả lời các kiến nghị sau giám sát của MTTQ Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội của các cơ quan được giám sát.
5 năm qua là một chặng đường dài hệ thống MTTQ Việt Nam các cấp và các tổ chức thành viên của Mặt trận, nhất là các tổ chức chính trị-xã hội đã nỗ lực không ngừng, vừa làm vừa học hỏi, nghiên cứu để công tác giám sát, phản biện xã hội ngày càng có hiệu quả hơn.
Đ/c Đỗ Văn Chiến-Chủ tịch UBTW MTTQ Việt Nam kết luận hội nghị
Kết luận hội nghị, đồng chí Đỗ Văn Chiến-Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam đề nghị, hệ thống MTTQ từ Trung ương tới cơ sở phải tiếp tục nghiên cứu, quán triệt sâu sắc các văn bản chỉ đạo của Đảng, pháp luật của Nhà nước, nâng cao hơn nữa về nhận thức, tầm quan trọng của công tác giám sát, phản biện xã hội. Cùng với đó làm tốt hơn công tác tham mưu, tuyên truyền phổ biến đến các tổ chức, cá nhân, toàn xã hội hiểu rõ và tạo điều kiện để các tổ chức trong hệ thống chính trị phối hợp với MTTQ Việt Nam thực hiện nhiệm vụ này. Việc hoàn thiện thể chế pháp luật là cơ sở quan trọng để MTTQ Việt Nam các tổ chức chính trị - xã hội làm tốt hơn nữa công tác giám sát, phản biện xã hội; đồng thời tiếp tục đổi mới tổ chức bộ máy, nội dung phương thức hoạt động, tăng cường hơn nữa công tác phối hợp với các cơ quan của Quốc hội, Chính phủ, dưới sự lãnh đạo của Đảng. MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội phải làm tốt hơn nhiệm vụ giám sát và phản biện xã hội, trong thời gian tới, việc triển khai công tác giám sát, phản biện xã hội có tính hệ thống, có chuyên đề toàn quốc như giám sát tối cao của Quốc hội.
Theo Chỉ thị số 22 của Ban Bí thư, trong năm 2024 sẽ tiến hành Đại hội MTTQ Việt Nam các cấp tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc MTTQ Việt Nam lần thứ X. Trong nhiệm kỳ mới, có hai nhiệm vụ trọng tâm được đặt ra là đổi mới tổ chức bộ máy của MTTQ Việt Nam, phát huy vai trò của các Hội đồng Tư vấn, hoạt động của Ủy viên Ủy ban, …; cùng với đó khâu đột phá được xác định chính là nâng cao chất lượng hiệu quả công tác giám sát, phản biện xã hội như Chỉ thị 18 của Ban Bí thư…
Chúng ta tin rằng, trong thời gian tới trên cơ sở phát huy những bài học kinh nghiệm, khắc phục hạn chế, khó khăn, công tác giám sát, phản biện xã hội của MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị xã hội sẽ được nâng lên tầm cao mới, thực chất hơn, hiệu quả hơn, góp phần nâng cao vị trí, vai trò của MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị-xã hội.
